از «روز جهانی محوخشونت علیه زنان»  با برگزاری سمینارعلمی‏ ای تحت عنوان «ازدواج‌های زیر سن؛ زمینه‏‌ها، عوامل و پیامدها» که به روز چهارشنبه 6/9/1398 در تالار کنفرانس  گوهرشاد بیگم برگزار گردید، تجلیل به عمل آمد.

در برنامه‌ای که به همین مناسبت از سوی مدیریت جندر و توانمند سازی زنان ترتیب یافته بود، داکتر سیما سمر مؤسس و رییس هیأت امنای دانشگاه گوهرشاد، داکتر محمدجواد صالحی رییس دانشگاه گوهرشاد، زرقا یفتلی رییس نهاد تحقیقاتی زنان افغانستان، دکتر ابراهیم رضایی و دکتر باقر زکی اساتید دانشگاه، پوهاند عبدالحمید لیان معاون علمی-تدریسی، صفرعلی آیین معاون مالی و اداری، استادان، کارمندان و دانشجویان دانشگاه گوهرشاد اشتراک کرده بودند.

داکتر سیما سمر از سخنرانان نخست این برنامه، پایین بودن سطح اقتصاد و نبود سواد کافی در فامیل‏ها را از عوامل عمدۀ ازدواج‏های زیرسن دانسته افزود: «ترویج فقر، کشور را فقیرتر می‌سازد، فامیل‏‌هایی که فقیر باشند نمی‌توانند دختران و پسران خود را به درس و تعلیم بفرستند و در اکثر مواقع فامیل‏‌ها مجبور می‏شوند در اثر فقر شدید، دختران خود را زیر سن به ازدواج بدهند که به این صورت حق تعلیم و تربیه از آنها گرفته می‏شود»

داکتر سمر در ادامۀ سخنان خود، خشونت در فامیل‏‌ها را مورد بحث قرار داد و افزود: «در خانواده‌‏هایی که ازدواج اجباری صورت بگیرد، خشونت بیشتر خواهد شد و مادران مورد توهین و تحقیر قرار خواهند گرفت».

زرقا یفتلی رییس نهاد تحقیقاتی زنان افغانستان پنج عامل بیسوادی، فقر اقتصادی، تبعیض جنسیتی والدین در مقابل دختران، معتاد بودن خانواده‏ها و محل سکونت را از جمله عوامل اساسی ازدواج زیر سن اطفال دانست.

دکتر ابراهیم رضایی یکی از سخنرانان دیگر این محفل، باور‏های دینی را از جمله عوامل مهم در ازدواج‏های زیر سن عنوان کرده و آن را از دو منظر فقه و قانون مورد بررسی قرارداد.

از دیدگاه فقهی، ازدواج‌‏های زیر سن برمی‏گردد به دیگاه‏‌های اهل تشیع و اهل تسنن که اهل تشیع سن بلوغ دختران را بین 9 تا 15 سال دانسته و اهل تسنن 13 و امام ابوحنیفه 17 سال گفته است. در حالی که عوامل فرهنگی، اقلیمی وجغرافیایی نیز در رسیدن دختران به حد بلوغ نقش اساسی دارند.

وی همچنین افزود: از سوی دیگر قوانینی که در باورهای دینی وجود دارد صلاحیت‏‌های پدر و پدرکلان را پر رنگ تر نشان می‏دهد که این خود، باعث به وجود آمدن ازدواج‏‌های زیر سن می‏گردد. همچنان در مورد ماده 70 قانون مدنی در پیوند به سن ازدواج دختر و پسر که سن ازدواج دختران را 16 سال و سن پسران را 18 سال دانسته؛ افزود که «این خود مشروعیت بخشیدن به ازدواج‏‌های زیر سن را نشان می‏دهد».

دکتر محمد باقر زکی« استاد دانشگاه» از سخنرانان پایانی این برنامه، درباره « زمینه‏‌های اجتماعی ازدواج‏‌های زیرسن» بحث نمود.

از دیدگاه او، ازدواج‏‌های زیر سن مصداق بارز خشونت و نقض حقوق بشری است که برای جامعه مشکلات زیادی را به بار خواهد آورد.

وی فرهنگ سنتی رایج، مشکلات اقتصادی و چالش‏‌های نهادی را از جمله زمینه‏‌های اجتماعی ازدواج‏‌های زیر سن عنوان کرد. فرهنگ سنتی که بیشتر بر محور مردسالاری، پیرسالاری، تصمیم جمعی و تعریف کالایی از زن می‏چرخد نشان دهندۀ عدم صلاحیت زن در انتخاب همسر و ازدواج می‏باشد. و چالش‏‌های نهادی را می‏توان در الزامی نبودن ثبت تاریخ تولد و الزامی نبودن ثبت تاریخ ازدواج خلاصه کرد، که بر اساس  آن مشکلات زیادی به وجود می‏آید.

همچنان دکتر باقر زکی پیامد‌های ناشی از ازداج‏‌های زیر سن را استمرار نابرابری جنسیتی، افزایش خشونت و رکود در توسعه انسانی–اجتماعی دانسته افزود که این امر باعث محرومیت از تحصیل و محرومیت از اشتغال می‏گردد.

به نظر دکتر زکی، ظرفیت سازی ، فرهنگ سازی و ارتقای دانش و سواد و خودکفایی زنان، از جمله مهم‏ترین عوامل برای کاهش و از بین بردن ازدواج‏‌های زیر سن می‏باشد.